Emekli olanlar çalışabilir mi? Malum emekli aylıkları, çalışma hayatında yüksek maaş alanlara yetmemektedir. Hal böyle olunca kişi emekli olsa bile yaşamını sürdürebilmesi için çalışması gerekmektedir. Peki emekli olan kişi çalışabilir mi?
4A /4B/4C li emekliler SSK’dan yaşlılık aylığı alanların, emekli olduktan sonra da ihtiyacı olaması halinde her hangi bir işte çalışmasında her hangi bir yasak yok. Ancak,yeniden çalışmaya başlayan emeklilerin tercih edecekleri sigorta kolu (tüm sigorta kolları veya sosyal güvenlik destek primi) bunların işverenleri tarafından SGK’a verilecek olan Sigortalı İşe Giriş Bildirgelerinde belirtilmelidir. Tüm sigorta kollarına tabi çalışmayı tercih eden emeklinin aylığı, çalışmaya başladığı tarih itibariyle kesilir. Sosyal güvenlik destek primini tercih eden emeklilerin aylıkları ise ödenmeye devam olunur.
Bunun yanında, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi ile herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanların bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin % 50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamayacağı ve görev yapamayacağı, yine anılan Kanunda diğer kanunların emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken emeklilik veya yaşlılık aylıkları ve/veya diğer tazminatları kesilmeksizin atanmaya, çalıştırılmaya veya görevlendirilmeye izin veren hükümlerinin 01/01/2005 tarihi dahil uygulanmayacağı hüküm altına alındığından, Kurumumuzdan yaşlılık aylığı almakta iken kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmaya başlayanların işyerince emekli sigortalının aylığının kesilmesine ilişkin yazılı bildirimin Kurumumuza yapılması halinde sigortalıların çalışmaya başladıkları tarihinden itibaren aylık kesilmektedir.
Geçirdikleri iş kazası yada tutuldukları meslek hastalığı sonucu Kurumdan sürekli iş göremezlik geliri alanlar bu gelirleri kesilmeden de çalışmaya devam edebilirler.
Malullük aylığı alanların 506 sayılı Kanuna tabi olarak sigortalı bir işte çalışmaya başlamaları halinde aylıkları kesilmektedir.
Emeklilik aylığı bağlandıktan sonra ister 4/a’lı ister 4/b’li olarak tanımlanan, bir çalışma sürecine dahil olan herkes SGDP ödemek durumundadır. 01.10.2008 tarihinden itibaren ilk defa sigortalı olduktan sonra yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıların, 4/a kapsamında işe girmeleri halinde yaşlılık aylıkları kesilecek olması ve SGDP ödeyerek bu arada emekli aylığını alarak çalışmalarını sürdüremeyecek olmasıdır. 01.10.2008 tarihinden itibaren sigortalı olanlar açısından emekli olduktan sonra emekli aylığını almaya devam ederek 4/a ‘lı olarak çalışmak 5510 Sayılı Kanun’un 30 maddesi uyarınca artık mümkün olmayacaktır.
01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olanlar ise emekli olduktan sonra emekli aylıklarını da almak suretiyle 4/a kapsamında çalışabilecek olup, yüklü oranda da sosyal güvenlik destek primi ödemek durumundadır.Emekli çalıştırmanın cazibesi de bir nevi yitmiş olmaktadır.
Bu düzenleme 5510 Sayılı Kanun’un Geçici 14 üncü maddesine göre; Kanun’un yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihi itibariyle sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler ile yasanın yürürlük tarihinden önce çalışmaya başlayan ve 5510 Sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden sonra herhangi bir tarihte emekli olanların yeniden çalışmaya başlaması halinde, sosyal güvenlik destek primi açısından mevcut uygulamanın aynen devam ettirilmesi öngörülmüştür.
Yaşlılık aylığı alırken sigortalı işte çalışanlar , bu süre için geç. m. 14 gereğince sosyal güvenlik destek primi kesilerek çalışmalarını sürdürmek isterlerse , Kurum yaşlılık aylığını kesemez ve ödediği aylıkları da geri isteyemez
Sosyal Güvenlik Destek Primi Ödeyerek Çalış
506 Sayılı ve 1479 sayılı kanuna tabi olan sigortalılar yaşlılık aylıklarını alırken çalışmak istiyorlarsa sosyal güvenlik destek primi ödemek zorundaydılar.
5510 sayılı Kanun , sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışma hakkı konusunda sigortalılar arasında ayırım yapmıştır.
Sosyal güvenlik destek primi ödenmiş süreler , sigortalılık süresinden sayılmaz ve hizmet birleşmesinde dikkate alınmaz. Hem aylık alıp hem de sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışıp , sonrasında aylıkları iade edip bu süreyi sigortalı süreye eklemek mümkün değildir.
Sosyal güvenlik destek primi yüksek oranına rağmen sadece iş kazası ve meslek hastalığı halinde çalışanın işine yarayabilmektedir.
Geçici m.14 ‘e göre “Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iştirakçi veya sigortalı olanlar , vazife malullüğü , malullük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve bu kanun yürürlüğe girdiği sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından bu kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.” Tüm bunlarla ifade edilen , Ekim 2008 tarihinden önce ilk defa sigortalı olan veya aylık almakta olan ya da sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışanlar hakkında bu hükümler eskiden olduğu gibi uygulanmaya devam edecektir.
Yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının , hiç prim ödemeden sigortasız olarak çalıştırılması yasal olmadığı için , çalışmaya başlayınca ya aylığı kesilecek ve tüm primleri ödenecek , ya da sosyal güvenlik destek primi ödeyerek , hem aylığını hem de çalışmasının karşılığı olan ücretini alabilir.
3201 Sayılı kanun hükümleri uyarınca borçlanma yaparak yaşlılık aylığına hak kazananlar sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışma imkanı yoktu .
3201 Sayılı kanunun 6. Maddesinde Sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya ilişkin hükümlerin uygulanmayacağı dile getirilmişti.5997 sayılı kanunla bu hüküm kaldırılmış ve söz konusu sigortalılara hem yaşlılık aylıklarını alma hem de sosyal güvenlik primi ödeyerek çalışma hakkı tanınmıştır.
Bağımsız çalışan 5510 sayılı yasanın 4/b hükmüne tabi olanlar içinse sosyal güvenlik destek primine tabi olanların primleri , aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilmektedir.Sosyal güvenlik destek primi ödenmiş veya bildirilmiş süreler bu kanuna göre malullük , yaşlılık ve ölüm sigortaları prim ödeme gün sayısına ilave edilmez ve toptan ödeme yapılmaz.