SSK ve Bağ-Kur’lu arasındaki prim farkı eşitleniyor mu?
SSK ve Bağ-kur arasındaki prim farkı nedir ve bu fark eşitlenecek mi? Merak ettiklerinizin yanıtları yazımızın devamında.
Bağ-Kur’luların emekliliği için gerekli prim gün sayısı SSK’lı çalışanlarla eşitlenecek. Bu eşitleme Bağ-Kur’luyu 5 yıl erken emekli edecek.
Mart 2015’te toplanan “Vergi ve Sosyal Güvenlik Komisyonu”nda özellikle 2.5 milyon Bağ-Kur’luyu ilgilendiren önemli prensip kararları alınmıştı.
Alınan kararlar son şekli verildikten sonra yasa taslağı haline getirilecek. 2008 yılında gerçekleşen Sosyal Güvenlik Reformu ile İşçe ve Memurların emekliliği için istenen prim ödeme gün sayısı 7.200 (20 yıl) olarak belirlenmişti. Fakat Bağ-Kur’lular için bu süre 9.000 (25 yıl) olarak tespit edilmişti. Dolayısıyla Bağ-Kur’lular daha uzun süre prim ödemek ve daha geç emekli olmak zorunda bırakılmıştı.
Komisyonda SSK’lı çalışan ile Bağ-Kurl’u çalışan arasındaki 1800 günlük yaklaşık 5 yıllık sürenin kalkması, prim süresinin eşitlenmesi öngörüldü.
Bu durum dezavantajlı durumun ortadan kalkması ve özellikle 2008’den sonra Bağ-Kur’lu olanların yasa çıktıktan sonra 5 yıl daha erken olması anlamına geliyor. Bu yıl sonuna kadar yetişmesi beklenen yasanın en geç 2017’de çıkacağı ifade ediliyor.
Normal şartlarda SSK’lılar için emeklilik tarihi hesaplanırken ilk işe giriş veya sigorta tescil tarihi esas alınıyor. Bağ-Kur’da ise fiilen prim ödenen güne göre emekli olunuyor.
Aynı çalışma şartlarında SSK’lı bir işçi, 48 , Bağ-Kur’lu sigortalı ise 55 yaşında emekli olabiliyor. Mevcut uygulamada Bağ-Kur’lular, SSK’ya geçerek daha erken emekli olabiliyor. Erken emeklilik imkanının yanı sıra %15-20 daha yüksek emekli aylığı almak mümkün.
Bağ-Kur’luların uzun zamandır beklediği prim indirimi 1 Ekim’den itibaren başlıyor.
Şirket ortakları, muhtarlar, tarım Bağ-Kur’luları ve esnafın prim oranı yarından itibaren yüzde 34,5’den yüzde 29,5’e inecek. Yapılandırma fırsatını değerlendirenler bugünkü asgari ücret üzerinden her yıl en az bin lira daha az prim ödeyecekler. İndirimle, en düşük kazanç üzerinden prim ödeyen esnafın aylık avantajı 82,35 lira olacak. En yüksek kazanç üzerinden ödenen primde ise aylık avantaj 535 lirayı bulacak.
BAŞVURU YAPILMASI GEREKMEYECEK
Habertürk’ün haberine göre, 5 puanlık indirimden yararlanabilmek için Sosyal Güvenlik Kurumu’na borç bulunmaması şartı aranıyor. borcu olmayan veya borcunu yapılandıran Bağ-Kur’lular SGK’ya başvuru yapmadan, doğrudan indirimli orandan primlerini yatırabilecekler.
Başvuru süresini kaçıranlar ise ya yüksek gecikme cezalarıyla ödemek zorunda kalacaklar, ya da yeni bir af yasası için en az 2-3 yıl bekleyecekler. Bağ-Kur’lu kadınların, işçi ve memur kadınlarda olduğu gibi, canlı doğan her çocuk için 2’şer yıl süreyle borçlanma hakkı bulunuyor. Erkekler ise askerlikte geçen sürelerini borçlanabiliyorlar. Ayrıca, daha önce sağlanan hak çerçevesinde ödeyemedikleri borçlarından dolayı sigortalılıklarını donduranlar da “ihya” başvurusunda bulunduklarında yürürlükteki asgari ücret üzerinden prim ödüyorlar. İsteğe bağlı sigortalılar da Bağ-Kur’lular gibi 4-b statüsünde prim ödüyorlar. Ancak, isteğe bağlı sigortalılar da 5 puanlık prim indiriminden yararlanamayacaklar. Bağ-Kur’luların 5 puanlık prim indiriminden yararlanmak için SGK’ya başvuru yapmalarına gerek yok. Borcu olmayan veya borcunu yapılandıran Bağ-Kur’lular doğrudan indirimli orandan primlerini yatırabilecekler.
DESTEK PRİMİ BORÇLARINI UNUTMAYIN
SSK, Emekli Sandığı veya Bağ-Kur statüsünde emekli olduktan sonra esnaflık yapanların aylıklarından yapılan sosyal güvenlik destekleme primi (SGDP) kesintisi uygulaması bu yılın mart ayından itibaren kaldırıldı. Bu düzenleme, emekli esnaf üzerinde büyük bir rahatlama yarattı. Fakat, daha önce çıkartılan af yasası kapsamında SGDP borcunu yeniden yapılandırmış olan pek çok esnaf, “artık kalktı” diye düşünerek, yeniden yapılandırılmış geçmiş dönemden kalan borç taksitlerini ödemeyi bıraktığı için mağdur oldu. Dolayısıyla, borçları yeniden yapılandırma öncesindeki eski haline döndü. Şubat 2016 ve önceki döneme ait SGDP primi borcu bulunan Bağ-Kur’lular da borçlarını yeniden yapılandırarak taksitle ödeyebilecekler.
TAKSİDE BAĞLANACAK BORÇLAR
30 Haziran 2016 ve daha önceki aylara ilişkin olup, 19 Ağustos 2016 tarihi itibarıyla ödenmemiş olan SGK alacakları yeniden yapılandırılacak. Yapılandırma kapsamına giren kurum alacakları şöyle:
-SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı statüsünden kaynaklanan sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, ek karşılık primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi.
-İsteğe bağlı sigorta ve topluluk sigortası primi.
-SGK tarafından tahsil edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı.
Genel sağlık sigortası (GSS) primi.
-30 Haziran 2016 tarihine kadar bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup SGK tarafından re’sen tahakkuk ettirilen eksik işçilik tutarları üzerinden hesaplanan sigorta primi.
-30 Haziran 2016’ya kadar işlenen fiillere ilişkin olup, 19 Ağustos’tan önce kesinleşmiş idari para cezaları.
-Tarım veya orman işlerinde çalışanlar ile ticari taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışanlar ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca belirlenecek alanlarda ay içerisinde on günden az çalıştırılanlar.
-Tarım sigortalıları.
ESNAF İNTERNET ÜZERİNDEN BAŞVURU YAPAMAYACAK
Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim ve ceza borcu bulunanların en geç 31 Ekim 2016 tarihine kadar başvuruda bulunmaları gerekiyor. Bakanlar Kurulu’nun söz konusu süreyi bir ay uzatma yetkisi var. Ancak bu yetkiyi kullanacağının garantisi bulunmuyor. Kuruma her bir borç için ayrı form bulunuyor. 4/a statüsündeki kişilerle ilgili borcu olanların, ilgili formu doldurduktan sonra e-sigorta kanalıyla veya elden ya da posta yoluyla iş yerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne ya da sosyal güvenlik merkezine başvurması gerekiyor.
4/b (esnaf) statüsündekilerin ise formu elden ya da posta yoluyla ulaştırması zorunlu. Bunların internet üzerinden işlem yapma olanağı bulunmuyor.
TAKSİTLİ ÖDEMELERDE İDARİ PARA BORCU YARIYA İNECEK
Kesinleşmiş idari para cezalarının ödenmesi konusunda büyük avantajlar sağlanacak. Örneğin 2008’in mayıs ayında bin 10 lira ceza kesilen işletmenin gecikme faiziyle birlikte borcu 2 bin 495 liraya ulaşıyor. Bu işletme yapılandırma başvurusunda bulunduğunda cezasının anaparası 505 liraya, gecikme faizi de 126 liraya düşecek. Dolayısıyla, 631 lira ödemek suretiyle 2 bin 495 liralık borçtan kurtulacak. Taksitle ödeme durumunda ise sadece anapara borcu yarıya indirilecek. Gecikme faizinin yerine hesaplanan enflasyon farkında ise peşin ödemenin aksine indirim yapılmayacak. Bu nedenle, örnekte yer alan borç rakamı, ödemeyi 6 taksitte yapacak kişiler için 791 lira olacak.
Emekli maaşını arttırmanın yolları
SSK’dan emeklilik Bağ-Kur’dan daha avantajlı. Hem daha erken emeklilik hem de daha fazla maaş imkanı sunuyor. Bunun için son 3.5 yıldaki primlere dikkat etmek yeterli.
Çalışanların en büyük hayali emeklilik. Emeklilikte alınacak maaş ise çalışırken belirleniyor. Çalışırken 8 altın kurala dikkat ederek, emeklilikte alacağınız maaşınızı artırabilirsiniz. Takvim’in haberine göre emeklilikte rahat etmek için çalışırken önleminizi alın, bu kurallara uymaya çalışın.
Emekli maaşı hesaplanırken, çalışılan dönemdeki kazançların tamamına bakılıyor. Bu nedenle emeklilik planınızı mümkünse 8-10 yıl öncesinden yapın. Böylece alacağınız maaşı daha da artırabilirsiniz.
SÜRE DEĞİL KAZANÇ
* Çok uzun süre çalışmak ya da prim gününün çok fazla olması, maaşı tek başına etkilemiyor. Hatta prim günü daha az olan birisi, günü fazla olandan daha çok maaş alabiliyor. Burada brüt maaş önemli. Maaş 3 bin lira ve üzerindeyse, emekli aylığı yılda 60-70 lira artar.
* Pek çok kişi ek bir işte çalışıyor, genellikle de ikinci iş sigortasız yürütülüyor. İkinci işte sigortanın faydasız olduğu yolundaki düşünceler yanlış. Yapılan ikinci iş için de sigorta primi ödendiğinde SGK’ya bildirilen matrah artıyor ve aylığınız da yükselmiş oluyor.
* Bağ-Kur yerine SSK’dan emekli olmak daha avantajlı. SSK’dan emekli olma imkanınız varsa; isteğe bağlı sigorta, tarım SSK, tarım Bağ-Kur, zorunlu Bağ-Kur seçeneklerini ikinci planda tutun. 1 Ekim 2008’den önce sigortalı olanlarda hangi kurumdan emekli olunacağının belirlenmesi için son 7 yıldaki çalışmalara bakılır. Son 7 yılda 2 kuruma bağlı çalışılmışsa, bin 261 gün (3.5 yılı aşan) hizmetin bulunduğu kurumdan emekli olunur. Son 7 yıllık fiili hizmet süresi içinde hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu yasaya göre aylık bağlanır ve ödenir. Yani SSK’dan emekli olmak için son 3.5 yıl SSK’lı olmak ya da 7 yıl içinde 3.5 yılı aşan süre SSK’lı olmak gerekiyor. SSK’dan emeklilik hem daha erken emekli olma hem de daha yüksek maaş alma imkanı sunuyor.
KURUMU SEÇİN
* Son 3.5 yılda Sosyal Güvenlik Kurumu’na tavandan (10 bin 705 lira 50 kuruş) kazanç bildirilirse, tavandan bildirilen her ay için ileride alınacak emekli maaşı yaklaşık 15-20 lira artar. 3.5 yılda tavandan kazanç bildirenlerin maaşında 800 liraya yakın artış görülebilir.
* Bazı işverenler çalışanlarını ya SGK’ya hiç bildirmiyor ya da ücretlerini düşük bildiriyor. İki durumda da çalışanın emekli aylığı daha düşük bağlanıyor. SGK’ya dilekçe vererek veya dava açıp hizmet tespiti yaptırılabilir.
* Emeklilik başvurusu yaparken doldurulan ‘Tahsis Formu’ndaki bakmakla yükümlü kişi hanesine eş, çocuk gibi yakınlarınızı eklemeyi unutmayın. Aylık bağlama oranını yükseltir.
BORDRODAKİ RAKAMA BAKIN
Aylık kazanç emekli maaşını belirlemekte en önemli etken. Dolayısıyla öncelikle gerçek maaşınızın bordroda olmasına özen gösterin. Asgari ücretten gösterilmesine razı olmayın. Düzenli nakit ödemeleriniz varsa (ikramiye, prim, kira yardımı vs) bunların da brüt kazanca eklenip eklenmediğine dikkat edin.